Nazdana’nın Boşanma Çabası

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Göğsüne dayadığı bir yığın evrakla, iki işlek yolun ortasındaki bir ağacın altına sığınmış genç bir bayan duruyor.

Bibi Nazdana için evrakların ikisi dünyadaki her şeyden daha pahalı. Çocuk gelin hayatından kurtulmak için iki yıldır mahkemede verdiği gayretten sonra alınan boşanma kararı.

Bunlar tıpkı vakitte, Taliban mahkemesinin geçersiz kıldığı dokümanlar.

Nazdana’nın boşanması, Taliban’ın üç yıldan uzun müddet evvel idaresi devralmasıyla geçersiz kılınan onbinlerce mahkeme kararından biri.

Daha yedi yaşındayken kelam kesildiği eski eşinin mahkemeye başvurup, Nazdana’nın uğruna çok uğraştığı boşanma kararını geçersiz kılması yalnızca 10 gün sürdü.

Hikmetullah, birinci olarak Nazdana 15 yaşındayken, 2021’de karara itiraz edip, Nazdana’yı geri istedi. Babasının “düşman” bir aileyi “dost” kılmak için bu “kötü evliliği” kabul etmesinden bu yana sekiz yıl geçti.

Evliliğin üzerinden çok geçmeden, o devir ABD dayanaklı Afgan hükümeti tarafından yönetilen mahkemeye başvurdu ve artık 20’li yaşlarında olan çiftçiyle evlenemeyeceğini söyledi. İki yıl sürdü lakin en sonunda karar lehine çıktı.

” Mahkeme beni kutladı ve kiminle istersem onunla evlenmekte özgür olduğumu söyledi.”

Ancak Hikmetullah karara itiraz edince, Nazdana’ya Taliban mahkemesinde kendisini savunamayacağı söylendi.

“Duruşmada, Taliban bana geri gelmememi, bunun şeriata ters olduğunu söyledi. Ağabeyimin beni temsil etmesi gerektiğini söylediler” diyor.

Nazdana’nın 28 yaşındaki ağabeyi Şems ise “Karara uymazsak, kızkardeşimi Hikmetullah’a zorla vereceklerini söylediler” diye ekliyor.

Yeni Taliban üyesi olan eski eşi, davayı kazandı. Şems’in, memleketleri Uruzgan’daki mahkemeye verdiği kızkardeşinin evlenmesi halinde hayatının tehlikeye gireceği tarafındaki sözü kabul görmedi.

Kardeşler, kaçmaktan diğer dermanları olmadığına karar verdi.

Taliban, üç yıl evvel iktidara geldiğinde, geçmişin yozlaşmışlığından kurtulmayı ve Şeriat “adaleti” getirmeyi vaat ettiler.

O vakitten bu yana Taliban 355 bin kadar davaya baktı.

Davaların % 40’ı toprak uyuşmazlıkları, % 30’u da Nazdana üzere boşanmanın da ortalarında bulunduğu aile davalarıydı.

Nazdana’nın boşanma kararı, BBC’nin özel erişim aldığı, başşehir Kabil’deki Yüksek Mahkeme binasının art odalarında bulundu.

Afganistan Yüksek Mahkemesi’nin medya sorumlusu Abdülvahid Hakani, Hikmetullah lehine çıkan kararı teyit ediyor, fakat “duruşmada bulunmadığı” için geçerli olmadığını vurguluyor.

Hakani “Daha evvelki yolsuz idarenin Hikmetullah ve Nazdana’nın evliliğini iptal etme kararı Şeriata ve evlilik kurallarına aykırı” diyor.

Ancak adalet sistemini ıslahattan geçirme vaatleri, bitmiş davaların yine açılmasının ötesine geçti.

Taliban ayrıyeten, sistematik olarak hem erkek hem de bayan bütün yargıçları vazifeden aldı ve yerlerine daha sertlik yanlısı görüşleri destekleyenleri getirdi.

Ayrıca bayanların yargı sisteminde yer alamayacağına karar verildi.

Taliban Yüksek Mahkemesi’nin Dışilişkiler ve Bağlantı Yöneticisi Abdülrahim Raşid “Kadınlar yargılamaya ehil değil, zira Şeriat prensiplerimize nazaran yargı işleri yüksek derecede akıllı beşerler gerektiriyor” diyor.

Bu karar adalet sisteminde çalışan bayanlar için kayıp büyük oldu. Yalnızca kendileri ismine da değil.

Taliban döndükten sonra ülkeden kaçan eski Yüksek Mahkeme Yargıcı Fevziye Emini, mahkemelerde bayanlar olmazsa, bayanların korunmasında ilerleme kaydedilmesi için pek umut kalmayacağını belirtiyor.

“Önemli bir rol oynuyorduk” diyor.

“Örneğin, 2009’daki bayana yönelik şiddettin etkisiz hale getirilmesi yasası başarılarımızdan biriydi. Tıpkı vakitte, bayan sığınakları, yetimlere vasilik ve insan kaçakçılığıyla çaba düzenlemeleri de.”

Nazdana’nın davasında olduğu üzere, Taliban’ı kararları bozmasına da karşı çıkıyor.

“Bir bayan, kocasını boşarsa ve bunu kanıtlayan mahkeme dokümanları varsa bu sondur. Yasal kararlar, rejim değişti diye değişmez” diye konuşuyor.

“Medeni kanunumuz 50 yıldan eski. Taliban’ın kurulmasından öncesinden beri uygulanıyor. Tüm uygar hukuk ve ceza maddeleri, boşanmalar da dahil Kuran’dan uyarlandı.”

Ancak Taliban, eski Afgan hükümetinin yetirince İslami olmadığını söylüyor.

Abdülrahim Raşid’e nazaran bunun yerine, genel olarak “günümüz gereksinimlerine güncellenmiş” 8. yüzyıla kadar giden Hanefi fıkhına dayanıyorlar.

“Eski mahkemer ceza hukuku ve uygar hukuka nazaran kararlar veriyordu. Lakin artık tüm kararlar Şeriat’a dayalı” diyor ve gururla üzerinden geçtikleri mahkeme kararlarına ilişkin doküman yığınına işaret ediyor.

Emini ise Afganistan’daki hukuk sisteminden pek ikna olmamış üzere görünüyor.

“Taliban’a bir sorum var. Anne ve babaları, oğullarının yazacakları maddelere nazaran mi evlendi?”

Adını açıklayamayacağımız komşu bir ülkedeki iki yolun ortasında, ağacın altındaki Nazdana’ya nazaran bütün bunların bir yararı yok.

Şu anda yalnızca 20 yaşında ve boşanma evraklarına tunup, birinin kendisine yardım etmesini umuyor.

“BM de dahil, çok kapıyı çalıp yardım istedim lakin kimse benim sesimi duymadı. Dayanak nerede? Bayanım diye özgürlüğü hak etmiyor muyum? “

BBC’nin Hikmetullah ile temas kurup, yorum alma gayretleri sonuç vermedi.