Klasik Meslekler Tehlikede

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Bir vakitler hayatın vazgeçilmezi olan mesleklerdeki usta çırak bağlantısı, gelişen sanayi ve teknolojiyle kayboluyor.

Osmanlı saraylarını süsleyen murassa, mıhlama ve sadekarlık üzere klasik Türk sanatları da günümüzde çok az sayıda ustanın elinde hayat buluyor. Endüstrinin gelişmesi ve teknolojinin ilerlemesi üzere birçok etken, yeni mesleklerin doğmasını sağlarken kimi mesleklerin de yok olmasına sebep oluyor.

Bu meslekleri, son temsilcileri olan ustalar ayakta tutmaya çalışıyor. Gençler ise çağın gereklerine uygun bir meslek sahibi olmak isterken ustalar çırak bulmakta zorluk çekiyor.

AA muhabiri, kesim temsilcisi ve ustalarla görüşerek, unutulmaya yüz tutmuş meslekler hakkındaki görüşlerini aldı.

31 farklı kesimde 123 klasik meslek kaybolmaya yüz tuttu

İstanbul Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği (İSTESOB) Lideri Faik Yılmaz, 31 farklı dalda 123 klasik mesleğin kaybolmaya yüz tuttuğunu belirterek, “Bazı meslekler, gelişen teknoloji ve tüketici alışkanlarının değişmesi nedeniyle yok olma tehlikesi ile karşı karşıya iken kimi meslekler ise yeni çırak yetiştiremedikleri için kaybolmaya yüz tutmuş meslekler ortasında yer alıyor.” diye konuştu.

Osmanlı saraylarını süsleyen klasik Türk sanatlarından “murassa”nın Türkiye’deki son temsilcileri ortasında bulunan Hraç Arslanyan da Kapalıçarşı’daki Zincirli Han’da amcası ve ustası Hagop Arslanyan’ın yanında 10 yaşında kuyumculuk sanatıyla tanıştığını ve 50 yıldır bu işi yaptığını söyledi.

Topkapı Sarayı’ndaki yapıtlardan esinlendiğini belirten Arslanyan, murassanın çok değerli bir sanat olduğunu söyledi.

Murassanın kuyumculuktaki bütün sanat kısımları ve tekniklerini kapsadığını lisana getiren Arslanyan, “Osmanlı’da her periyotta murassaya çok değer verilmiştir. Bilhassa Mekke-Medine hac seyahati sırasında çok özel murassalar hazırlanmıştır. Arabistan’a armağanlar, oradaki üst seviye şahıslara ikramlar hazırlamak için birçok murassa yapılmıştır. Her devirde murassa sanatı çok geçerli olmuştur. Bunların çok hoş örneği, bilhassa Topkapı Sarayı ve Dolmabahçe Sarayı’nda görülüyor.” tabirini kullandı.

Teknolojinin mesleği üzerinde de olumsuz tesirleri olduğunu anlatan Arslanyan, “Teknoloji düşmanı değilim, lakin sanatımı müdafaaya, eski teknikleri yaşatmaya ve onları sürdürebilmeye çalışan bir ustayım. Benim endişem teknolojinin eserleri sanayi haline sokması ve eserleri sıradanlaştırmasıdır.” yorumunda bulundu.

Bu sanata karşı artık çok az gencin merak duyduğuna dikkati çeken Arslanyan, şöyle devam etti:

“Usta olmak için sabır çok kıymetli. Günümüzde gençler unutulmaya yüz tutmuş mesleklere çok ilgi duymuyor. Sanatkarlara o kadar çok muhtaçlığımız var ki ancak gençlerin hepsi nedense iktisat ve onun kollarını tercih ediyor lakin bu kadar yığılmayla bu sefer orada da bir enflasyon yaşanıyor. Gençlerin biraz daha akla yatkın kendilerini yönlendirmeleri gerekiyor. Neler daha çok eksik, neler kayboluyor? Onları keşfetmeleri, onları araştırmaları ve ona nazaran eğitim almaları gerekir ki bizim de sanatlarımız devam etsin.”

“Bizler artık son nesiliz”

Kapalıçarşı’daki tarihi Varakçı Han’da çırak olarak başladığı zanaatını 58 yıldır tıpkı dükkanda sürdüren 70 yaşındaki Partam Derderyan da “Aynı heyecanla mesleğimi sürdürmeye devam ediyorum. Bizler artık son jenerasyonuz.” dedi.

Artık genç ve yetişkin âlâ sanatkarlar da olduğunu lisana getiren Derderyan, “Ben yaşlandım lakin benden daha genç olan arkadaşlarımız çırak yetiştiriyorlar. Lakin az yetişiyor. Bizim vaktimizde 20 çırak yetiştiriyorken, artık 2-3 çırak çıkıyor. Mesleğimle ilgili bütün gençlere tavsiyem şudur, hangi işi yaparlarsa yapsınlar mesleklerini sevsinler. Şayet seviyorlarsa kesinlikle muvaffakiyet bizatihi geliyor.”

“Şimdi çırak bulmakta zorlanıyoruz”

Sadekar Aret Pakyüz ise 1987 yılında çırak olarak başladığı mesleğe 3’üncü jenerasyon olarak devam ettiğini anlatarak, “Dedem 1916’da Kapalıçarşı’da dükkan açtı. Babam 1953’te çarşıya geldi. Abim ve ben de bu mesleğe adım attık. Oğlumun beni taklit etme özelliği var. Yazları da kendisi yardıma geldiği için o enerjiyi ondan alıyorum. O gelecek diye düşünüyorum. İnşallah biz de 4’üncü jenerasyon olarak çocuklarımızı getireceğiz.” diye konuştu.

Genel olarak gençlerin bu sanatlara çok ilgi duymadığının altını çizen Pakyüz, şunları kaydetti:

“Çırak bulmakta zorlanıyoruz. Gençlerin sabırları yok. Bir şeye çabuk ulaşmak istiyorlar. Çabuk varlıklı olma dileği var. Bugün altın çok değerli ve çok değerli. Bence bu ağır bedelin altından kalkamadıkları için çırak olarak da buraya girmiyorlar. Çok kıymetli olduğu için de çırakların bu işe istek etmediklerini düşünüyorum.”